donderdag 10 maart 2016

En wat betekent de naam ?

Olieu(x) werd volgens de meeste naslagwerken afgeleid van het oud-franse woord 'olieur' wat olieslager betekent.Olieur zou verwant zijn aan olier en huilier. Handelaar in olie. 
 
 
  • Franse verklaring voor 'olieur': Fabricant d'huile dans un moulin à huile (fréquent dans le nord de la France et en Belgique). Marchand d'huile.Le terme olieu à une autre signification : il désignait les meuniers des moulins à huile ; le terme exacte est olieur, déformé localement en olieux. 
  • Het winnen van olie in oliemolens was een erg oude industrie en bestond al kort na het jaar 1000.
  • Deze oliemolens kwamen vooral voor in het noorden en noordwesten van Frankrijk en de westhoek van Vlaanderen (wat later Frans-Vlaanderen werd)
  • In deze oliemolens werd olie geperst uit oliehoudende zaden,zoals van vlas of koolzaad.
  • De oliehoudende zaden werden geplet  tussen de randen van twee wielen.Daarna werden ze in  holtes geplaatst waar ze door 'mortieren'  opnieuw geplet werden.Het resultaat was een deeg die opgewarmd werd,die men daarna in canvaszakken deed.Deze zakken werden opnieuw geplet door mortieren.De olie liep dan door een opening in de zak en werd opgevangen. Er werden zaden gebruikt van vlas,papaver,camille,koolzaad,hennep en camelina (huttentut)
  • De verschillende olieën werden gebruikt voor zeep,verf,vernis,mastiek,lampolie of zoals in het geval van papaverolie om baby's beter te laten slapen.
  • Het restant van de nu droge deeg werd gebruikt voor meststof of als dierenvoeding.
  • Het werk in deze molens was bijzonder hard.Het geluid van de wieken die draaiden en het lawaai van de plettende mortieren was oorverdovend.De olieslager moest de zaadjes uitgieten,zakken vullen,de pilonen of mortieren in de gaten houden en kijken of de olie van goede kwaliteit was.
  • Bij gunstige wind kon tot 200 liter geproduceerd worden in 24 uur
  • In het begin van de jaren 1800 waren er alleen al in de omgeving van Rijsel 200 molens.
  • Vanaf de jaren 1800 begon men een werker in een dergelijke molen een 'olieux' te noemen of een 'ouvrier olieux'

  
 
                                                    Link:  Musée des moulins de Villeneuve-d'Ascq

  • In Lille (Rijsel) kun je dan weer de 'Jardin des Olieux' bezoeken.Een plein van 8000 m2 opgedragen aan de werkers in de vele oliemolens die vanaf de 18e eeuw steeds talrijker werden.
  • Het terrein helde in tijd licht omhoog en men kon vandaar over de omgeving uitkijken.De vele oliemolens die er toen stonden gaven in die tijd deze buurt  zijn naam als het kwartier van de Olieux.
 
 
 
 
 
 
  • Dit alles leert ons ook waar de Olieu(x)'s vandaan komen.Je zou denken dat er veel Olieu(x)'s zijn in Frankrijk,maar het tegendeel is waar.
  • Sedert 1890 werden er 65 Olieu's geboren (geen afstammelingen van Franciscus) en 12 Olieux's.Deze laatste werden allemaal in het noorden van Frankrijk geboren,stammen af van Franciscus en behoren dus tot onze stamboom.
         Links: Le nom Olieux en France      Le nom Olieu en France
 
  • De van 'olieur' afgeleide naam Olieu is dus waarschijnlijk op een gegeven moment in de streektaal ontstaan in het noorden van Frankrijk. Vanaf de jaren 1500 en vooral vanaf de jaren 1600 na het invoeren van de parochieregisters vindt men Olieu's terug (in die tijd altijd zonder x) in het noorden van Frankrijk en het uiterste westen van Vlaanderen en wat nu Frans-Vlaanderen is,zoals ik in eerder artikel beschreef.
 
  • Het aantal gemeenten in acht genomen waar je Olieu's terugvind in de vroege parochieregisters,is het mogelijk dat de eerste Olieu's al vanaf de jaren 1300-1400 in de streek woonden. De weinige Olieu's die je terugvindt in het zuiden van Frankrijk en Parijs zouden dan afstammelingen zijn van een Olieu die verhuisde naar die streek.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten